به گزارش خبرگزاری حوزه، پرونده اصحاب الحسین، به مناسبت ایام محرم به بررسی شخصیت های اصحاب امام حسین علیه السلام در عاشورا می‌پردازد که در این شماره به معرفی شخصیت «وهب بن عبدالله کلبی رضوان الله تعالی علیه» خواهیم پرداخت.

زندگینامه

وهب بن وهب یا وهب بن عبدالله بن حباب کلبی از شهدای واقعه کربلا و یاران امام حسین(ع)است. منابع وهب را جوانی مسیحی دانسته‌اند که به همراه مادرش به‌دست امام حسین(ع) مسلمان شد و همراه با امام به کربلا آمد و در روز عاشورا به شهادت رسید. وی از افرادی است که بیشتر منابع نامش را در فهرست شهدای کربلا آورده‌اند ولی درباره نسب و همچنین یک یا چند نفر بودنش اختلافاتی وجود دارد.

برخی نام وهب را متعلق به دو تن از شهیدان کربلا می‌دانند که یکی پسر وهب بوده و دیگری پسر عبدالله بن حباب، دیگران تنها از یک وهب در کربلا صحبت می‌کنند. برخی از نویسندگان نیز معتقدند فردی به نام وهب وجود خارجی نداشته است؛ این گروه به علت مشابهت گزارش‌های منابع درباره وهب با فرد دیگری از شهدای کربلا به نام عبدالله بن عمیر کلبی، این دو تن را یک نفر می‌دانند.

اختلافات در نام و نسب

بیشتر منابع نام وهب را در میان شهدای کربلا آورده‌ ولی نام و نسب‌های متفاوتی برای او ذکر کرده‌اند، مانند:

وهْب بن وهب
وهب بن عبدالله بن حباب کلبی
وهب بن جَنَاح (حُبَاب) کلبی
وهب بن عبدالله بن عُمَیر کلبی
وهب بن عبدالله کلبی
وهب بن عبدالله بن جناب کلبی خوارزمی

عده‌ای از نویسندگان شهدای کربلا، این نام را دو نفر دانسته‌اند: وهب بن وهب و وهب بن عبدالله کلبی.
بعضی نیز همه این اسامی را یک نفر می‌دانند.

نظریه تحریف و اشتباه

برخی همه این اسامی را نتیجه تحریف و اشتباه دانسته و معتقدند که از اساس چنین فردی در واقعه عاشورا حضور نداشته است.بنا به تحقیق این نویسندگان، این فرد با تمام اسامی متفاوتش در واقع همان عبدالله بن عمیر کلبی است که در زمره شهدای کربلا بوده و در ردیف اصحاب قدیمی امام علی(ع) و امام حسین(ع) شمرده شده است و نیز نامش در زیارت الشهدا و زیارت رجبیه آمده است.

پژوهش‌های متأخرتر با قبول وجود مشابهت بین جریانات مرتبط با وهب و عبدالله بن عمیر، دو نفر بودن آن‌ها را نه تنها بعید نمی‌دانند بلکه با اشاره به تفاوت‌های بسیاری نیز که در شرح‌حال هر یک وجود دارد، احتمال آن‌را قوی‌تر نیز می‌دانند. مهم‌ترین تفاوت این دو در آن است که منابع وهب را نصرانی (مسیحی) مسلمان شده به دست امام حسین(ع) معرفی کرده‌اند در حالی‌که در شرح‌حال عبدالله بن عمیر آمده که وی از اصحاب قدیمی امام حسین(ع) بوده است.

ام‌وهب

ام وهب دختر عبد

ام وهب دختر عبد و از تیره نمر بن قاسط از شهیدان واقعه کربلا بوده و همسر عبدالله بن عمیر کلبی است. برخی او را مادر وهب بن وهب می‌دانند؛ اما مطالعه منابع و مقایسه گزارش‌های مربوط به واقعه عاشورا درباره شهدا نشان می‌دهد که مادر وهب شخص دیگری بوده و ربطی به‌ام وهب همسر عبدالله بن عمیر ندارد.

جنگ و شهادت وهب

به گزارش منابع وهب پس از از بُرَیر بن خُضَیر و یا زیاد بن مهاجر کندی و قبل از عمرو بن خالد ازدی یا مُسْلِم بن عَوْسَجِه اَسَدی و یا هلال بن حجاج به میدان جنگ رفت. درباره مبارزه او نقل‌هایی وجود دارد و گفته شده در میان نبرد به سمت مادر و همسرش بازگشته و از مادرش می‌پرسد که آیا از او راضی شده است یا نه؟ و در جواب، کشته شدن در راه حسین(ع) را شرط رضایت مادر می‌یابد.در این بازگشت مکالمات بین وهب و همسرش نیز نقل شده است.

درباره نحوه شهادت وهب نقل‌های مختلفی وجود دارد و با روایات مربوط به شهادت عبدالله بن عمیر کلبی مخلوط شده است. نقل‌هایی مانند اینکه همسرش نیز به میدان جنگ رفته، لباس او را گرفت و گفت بازنمی‌گردم تا با تو بمیرم و امام حسین(ع) وی را با وعده پاداش خیر در آخرت به خیمه‌ها باز گرداند. پس او نزد زنان بازگشت. گفته شده وهب دوازده نفر پیاده و نوزده نفر سواره را از سپاه ابن سعد کشته است و اسیر شد با دستور عمر سعد گردنش را زدند و سپس سرش را به سمت سپاه امام حسین(ع) پرتاب کردند.

منبع: لهوف، مناقب، مقتل خوارزمی، بحارالانوار، نفس المهموم